Oto kompletny materiał przygotowany na spotkanie przez MAŁOPOLSKI CECH ZDUNÓW I ZAWODÓW POKREWNYCH ul. Balicka 320, 31-198 Kraków

EKOALTERNATYWA

Program antysmogowy rzemiosła zduńskiego

Drewno – polskie OZE - najskuteczniejszym lekarstwem na Smog

Nasz Program antysmogowy został przedstawiony w formie propozycji zmian do Uchwały antysmogowej dla Województwa Małopolskiego.

Nie proponuje on, ani nie przedstawia działań mających na celu rozwój ekologicznych systemów grzewczych opartych na konwencjonalnych i kopalnych źródłach energii, czyli węglu i gazie, ani nie analizuje innych przyczyn mających wpływ na pogorszenie jakości powietrza.

Proponuje natomiast sposób skutecznego i szybkiego zlikwidowania zanieczyszczeń z niskiej emisji powodowanych przez stare i nie spełniające współczesnych norm emisyjnych paleniska węglowe, wprowadzając możliwość zastąpienia ich przez nowoczesne paleniska opalane drewnem – biomasa drzewną. Wprowadza w ten sposób rozwiązanie, które skutecznie będzie motywowało do wymiany starych nieekologicznych palenisk, gdyż stwarza możliwość pozyskiwania jeszcze tańszego ciepła niż z paliw węglowych. Proponuje więc najskuteczniejsze lekarstwo, które może szybko zapobiec emisji zanieczyszczającej powietrze. Proponując więc zamiast zakazu, promocję i możliwość stosowania drewna – biomasy drzewnej do celów grzewczych budynków mieszkalnych, wprowadza czynnik ekonomiczny, który dzięki umożliwieniu pozyskiwania jeszcze tańszego ciepła, będzie najskuteczniej wpływał na przyspieszenie likwidacji starych palenisk – kopciuchów węglowych.

Uzasadnienie:

a/ czynnik ekonomiczny

Stare nieekologiczne piece i kotły węglowe używane są jeszcze głównie dlatego, że można ogrzewać nimi budynki mieszkalne relatywnie tanio, czyli zwykle 2-krotnie taniej niż np. gazem czy ciepłem sieciowym. Ponadto koszty te w starego typu paleniskach często jeszcze dodatkowo można obniżyć stosując gorsze jakościowo paliwa np. muły i floty. Dlatego najskuteczniejszym sposobem ich likwidacji i niestosowania, nie będą nawet wsparte 100 % dotacjami programy ich wymiany na jeszcze ponad 2-krotnie droższe systemy grzewcze

oparte na gazie, cieple sieciowym czy prądzie elektrycznym, lecz jedynie program ich wymiany na takie źródła energii, które pozwolą pozyskać jeszcze 2-krotnie tańsze ciepło. Możliwość pozyskiwania najtańszego ciepła z drewna – biomasy drzewnej, przy równoczesnym zapewnieniu jego wytwarzania wyłącznie na poziomie określonych wymogów emisyjnych, proponuje właśnie nasz Program.

b/ możliwości techniczne

Przyjmujemy z zadowoleniem, że dzisiejszy postęp technologiczny umożliwia już spalanie węgla w energetyce przemysłowej na znacznie niższym poziomie emisyjnym niż dawniej. Podobnie cieszy nas możliwość spalania węgla (o określonej jakości) we współczesnych domowych kotłach 5 klasy, które również mogą już zapewnić pozyskiwanie ciepła nie przyczyniając się do powstawania smogu. Nasz Program jednak, nie sprzeciwiając się promocji spalania węgla w tego rodzaju instalacjach, proponuje rozwiązania, które również gwarantując proekologiczny sposób spalania, będą promować stosowanie instalacji grzewczych umożliwiających jeszcze tańsze ogrzewanie domów drewnem – biomasą drzewną, naszym największym i najbardziej dostępnym odnawialnym źródłem energii OZE.

Blisko 1/3 powierzchni naszego kraju pokryta jest lasami, a roczny przyrost biomasy pozwala na ogrzanie ponad 80% wszystkich budynków mieszkalnych (nie licząc odpadów poprzemysłowych). To wielkie źródło przewidywalnej i w dodatku odnawialnej energii.

Jej wykorzystanie widzimy nie w rozwoju mało efektywnego współspalania w energetyce przemysłowej, ale przede wszystkim w służących od wieków do efektywnego i najtańszego ogrzewania budynków mieszkalnych tzw. pokojowych ogrzewaczach pomieszczeń czyli w piecach, a także w ozdobnych kominkach z funkcją dodatkowego dogrzewania.

Współczesne technologie piecowe umożliwiają już proekologiczne ogrzewanie nawet całych domów tylko 1-2 załadunkami drewna na dobę. W ten sposób przywracają piecom ich zasadniczą obok ozdobnej funkcję ogrzewczą domów. Wykorzystanie zaś współczesnych kominków do dogrzewania domów, może tę funkcję jeszcze dodatkowo zwiększyć. Niestety dzisiejsze niedowartościowanie tych możliwości energetycznych drewna a zarazem brak promocji stosowania do ogrzewania współczesnych domów pieców, czy kominków skutkuje jego niskim wykorzystaniem w stosunku do możliwego potencjału, deprecjonując pozycję naszego kraju wśród innych krajów Europejskich, gdzie jego wykorzystywanie do celów grzewczych jest o wiele bardziej rozwinięte i właściwie promowane.

Tak jak istnieją programy i regulacje, by stare kotły węglowe wymieniać na nowoczesne kotły węglowe 5 klasy emisji spalin, tak podobnie nasz Program, postuluje wymianę starych pokojowych pieców lub kotłów węglowych na nowe, które będą już spalały wyłącznie drewno – biomasę drzewną, a dodatkowo będą jeszcze spełniały najwyższe europejskie wymagania emisyjne (Ekoprojektu, a nawet jeszcze bardziej wymagające).

Dlatego nasz Program proponuje objęcie systemem promocji i wsparcia podobnym jak przy kotłach - także pokojowych ogrzewaczy pomieszczeń, które też będą mogły ogrzewać domy

mieszkalne. Jeżeli zamienimy stare pokojowe piece węglowe – kopciuchy, na nowoczesne pokojowe piece zdolne do ekologicznego ogrzewania całych domów i to komfortowo tylko 1-2 załadunkami opału na dobę, to w najprostszy i najtańszy sposób, szybko i po znacznie niższych kosztach przyczynimy się do pożądanej poprawy jakości powietrza.

Dla przykładu:

Za typową w 2016r. wielkość dotacji przeznaczoną na wymianę kopciucha na instalację gazową, można zbudować nawet 2 instalacje piecowe na drewno. Można by w ten sposób zlikwidować 2 razy więcej kopciuchów, czyli 2 krotnie szybciej poprawić jakość powietrza. Nie trzeba też będzie przeznaczać dodatkowych środków na doradztwo, by przekonywać do decyzji likwidacji starych „kopciuchów”. Sam bowiem czynnik ekonomiczny i świadomość możliwości pozyskiwania później z biomasy jeszcze tańszego ciepła niż z węgla a nawet z mułów i flotów – będzie aż nadto motywująca. Potrzeba więc tylko zaprzestania negatywnej kampanii ukazującej spalanie drewna jako przyczynę Smogu, oraz zmiany niezrozumiałych już dziś zakazów palenia i ogrzewania domów drewnem, gdyż opierają się one chyba jeszcze tylko na świadomości sposobu funkcjonowania jakichś bardzo starych wkładów czy kominków i nie uwzględniają możliwości współczesnego rozwoju technologicznego w tego rodzaju instalacjach.

c/ czynnik sprawiedliwości społecznej

Nasz Program pozwala na usunięcie nierównego traktowania przez dotychczasowe systemy wsparcia wykonawców domowych instalacji grzewczych. Dziś wspierają one tylko takich producentów i wykonawców, którzy związani są z niektórymi źródłami energii. Tych zaś, którzy związani są z budową instalacji opartych na spalaniu drewna - pomijają i wręcz ignorują. Dlaczego dziś ostatecznymi beneficjentami systemów dotacji mogą być tylko instalatorzy i producenci urządzeń gazowych, na prąd elektryczny, ciepło sieciowe czy nawet kotłów węglowych, a wykonawcy z branży zduńskiej budujący również proekologiczne instalacje grzewcze typu piece i kominki na drewno – biomasę drzewną – nie? Dlaczego też ci wszyscy, którzy zamienią swój stary kocioł węglowy nie na instalację gazową, lecz na nowy proekologiczny piec spalający drewno, nie mogą uzyskać podobnego wsparcia? Dlaczego funkcjonujące systemy wsparcia nie dotują instalacji umożliwiających pozyskiwanie najtańszego ciepła z drewna – biomasy drzewnej, lecz jedynie promują stosowanie tych, które produkują kilkakrotnie droższe ciepło z gazu, prądu lub z sieci ( zob. zał. Nr 2 tabela porównania kosztów pozyskania energii).

Dlaczego samorządy lokalne muszą dotować najuboższym różnicę kosztów ogrzewania, bo dopuszczają stosowanie tylko tych najdroższych źródeł ciepła. Przecież nie musiały by tego robić gdyby promowały również wymianę starych instalacji na nowe opalane biomasą, które wytwarzając najtańsze ciepło nie wymagałyby już takiego wsparcia. Gdyby zaczęto dotować również budowę instalacji dających najtańsze ciepło z biomasy, najszybciej zachęcono by

najuboższych do likwidacji starego węglowego systemu grzewczego. Nic tak nie motywuje jak możliwość dostępu do jeszcze tańszego źródła ciepła.

Dlaczego więc w Krakowie, wciąż jeszcze nie wycofano się z zakazu spalania drewna i nie umożliwiono mieszkańcom dostępu do najtańszego źródła ciepła z drewna? Jak długo będzie można jeszcze wspierać tylko producentów i instalatorów tych najdroższych urządzeń grzewczych (na gaz, prąd i z sieci), a równocześnie zakazywać spalania drewna, i tym samym deprecjonować wykonawców pieców i kominków produkujących najtańsze ciepło z drewna? Jak długo jeszcze będzie niszczone w ten sposób tradycyjne rzemiosło zduńskie?

Jak można z jednej strony podpisywać zobowiązania do rozwoju energetyki z OZE a równocześnie w Krakowie uniemożliwiać pozyskiwanie ekologicznego ciepła z największego polskiego źródła energii odnawialnej jakim jest dla nas drewno?

d/ czynnik ekologiczny

Dziś to my – zduni i związani z nami pracownicy naukowi, musimy występować w roli rzeczywistych ekologów, gdyż to my przygotowaliśmy Program, który najszybciej, najtaniej i najskuteczniej przyczyni się do likwidacji tych źródeł Smogu jakimi są stare kopciuchy węglowe. To my zabiegamy dziś o promowanie i wprowadzanie regulacji umożliwiających rozwój wykorzystania naszego największego odnawialnego źródła energii OZE. W trosce o ekologię zgłosiliśmy do małopolskiej uchwały antysmogowej propozycje i przygotowaliśmy możliwe do wykorzystania w całej Polsce rozwiązania, które implementowanej dyrektywie UE nr 2015/1185 z dnia 24 kwietnia 2015r. zwanej Ekoprojektem, pozwolą nie tylko teoretycznie ale również praktycznie podczas obsługi i procesu spalania biomasy zagwarantować pożądaną emisyjność na poziomie wprowadzonych wymagań.

Jako doświadczeni wykonawcy pieców i kominków oraz eksperci badający funkcjonowanie tego rodzaju instalacji spalających biomasę, zaproponowaliśmy takie rozwiązania (zob. zał. Nr 1 § 5 pkt.2), które wykluczą możliwość ich wadliwej (dowolnej) obsługi przez użytkownika, a także ich dowolnej (wadliwej) budowy – montażu przez dowolnego niekompetentnego montażystę, który nie potrafi zagwarantować spełnienia oczekiwanych dziś wymogów emisyjnych (zob. zał. Nr 1 § 5 pkt.3 ). Jako twórcy tego Programu, jesteśmy przekonani, że samo wprowadzenie europejskich norm, bez tego podwójnego zabezpieczenia przed niewłaściwą dowolną obsługą i niekompetentnymi instalatorami, da tylko teoretyczne zabezpieczenie, które nie spełni swoich oczekiwań w praktyce użytkowania, przez co nie wpłynie znacząco na poprawę jakości powietrza. Dlatego potrzeba, by do uchwał i rozporządzeń zostały wprowadzone proponowane przez nas rozwiązania, bo tylko one zagwarantują właściwą emisję podczas ich obsługi i praktycznego użytkowania.

Skoro nie tylko zagraniczni, ale także krajowi producenci potrafią już wytwarzać urządzenia grzewcze spełniające najwyższe europejskie wymagania emisyjne, a przygotowani i wykwalifikowani rzemieślnicy – zduni potrafią już wykonać z nich instalacje gwarantujące im poprawne i proekologiczne spalanie na poziomie jeszcze niższym niż wprowadzone

wymagania emisyjne – to cóż stoi na przeszkodzie, by stosowanie takich pieców i kominków umożliwić i promować ? Przecież zastępując nimi stare nieekologiczne paleniska węglowe można by skutecznie, najszybciej i najtaniej przyczynić się do oczekiwanej poprawy jakości powietrza. Nie wystarczy tylko mierzyć poziom zanieczyszczenia powietrza i zabezpieczać się ubierając maski. Dziś trzeba przede wszystkim wprowadzać rozwiązania, które systemowo szybko i tanio usuną przyczyny powstawania smogu.

e/ czynnik praktyczny

By umożliwić dopuszczenie do stosowania nowoczesne kotły węglowe 5 klasy i zabezpieczyć je tak, by praktycznie spełniały wymagane normy emisyjne, zadbali już sami ich producenci, automatyzując w nich proces podawania paliwa i jego spalania. Wprowadzenie zaś w najbliższym czasie norm jakościowych na dopuszczony w nich do spalenia węgiel, może faktycznie zagwarantować już ich proekologiczne funkcjonowanie.

By zaś pokojowe piece i kominki, spalając drewno – biomasę drzewną także mogły gwarantować spełnianie wymaganych poziomów emisji, nie wystarczy tylko, by producent urządzenia przedstawił świadectwo zgodności na określoną emisję. Do tego rodzaju instalacji, w których obsługa nie może być tak zautomatyzowana jak w przypadku kotłów, potrzeba wprowadzenia innych dodatkowych zabezpieczeń, które będą chronić przed dowolnym i niezgodnym z instrukcją producenta użytkowaniem a także przed ich niewłaściwym montażem przez osoby przypadkowe i niekompetentne, nie posiadające do tego kwalifikacji. Nasz Program, wprowadzając konkretne rozwiązania, konsekwentnie i praktycznie eliminuje obydwie przyczyny, które mogą doprowadzić do faktycznego nie spełniania przyjętych norm emisyjnych podczas ich użytkowania i spalania w nich biomasy.

W Europie zachodniej, podczas palenia w piecach i kominkach dlatego obowiązujące normy emisyjne faktycznie są zachowywane i gwarantują pożądaną jakość powietrza, gdyż do ich instalowania są tam dopuszczeni tylko uprawnieni, posiadający poświadczone kwalifikacje i należący do organizacji branżowych zduni. W dobrze zorganizowanych cechach rzemieślniczych, funkcjonuje dostosowane do dzisiejszego poziomu wiedzy technicznej szkolnictwo branżowe, szkoły zduńskie i systemy dokształcania zawodowego, a konieczność przynależności do nich gwarantuje dopuszczenie do wykonywania zawodu tylko tych, którzy zdobyli właściwe kwalifikacje. Nikt w tych demokratycznych społeczeństwach nikomu nie zabrania dostępu do zawodu, lecz dla dobra wspólnego obowiązują wymagania, by wpierw zdobyć właściwe kwalifikacje a dopiero potem móc wykonywać dany zawód. Dlatego zawodu zduna, czyli wykonywania instalacji grzewczych na drewno w domach mieszkalnych bez potwierdzonych kwalifikacji zawodowych zdobytych po egzaminach w cechach i Izbach Rzemieślniczych po prostu wykonywać nie można. Proponowane przez nasz Program rozwiązania pomagają naprawić zniszczony w latach 90-tych, a funkcjonujący od wieków również w Polsce system kształcenia zawodowego rzemieślników przynależących do podstawowych struktur rzemiosła czyli cechów. Nie łamiąc zasad wolności mogą należeć do

nich wszyscy, którzy będą chcieli wykonywać swój zawód z potwierdzonymi kompetencjami.

Nasz Program uwzględniając zaistniały od lat 90-tych dzisiejszy stan rzemiosła, od razu nie wprowadza jako obowiązującego wymagania, by tylko zduni z potwierdzonymi kwalifikacjami (czeladnicy, mistrzowie) mogli jedynie budować piece i kominki. Nasz Program wprowadza tylko konieczność posiadania przez użytkownika – właściciela pieca lub kominka dokumentu potwierdzającego dokonanie jego odbioru technicznego przez osobę uprawnioną, którą jednak może być tylko przynależący do podstawowej struktury rzemieślniczej czyli cechu – Mistrz zduński lub osoba z wyższym i specjalistycznym w tym zakresie wykształceniem. Zanim wszyscy instalatorzy pieców i kominków zorganizują się w cechy, przejdą konieczne wg dzisiejszych wymagań technicznych i ekologicznych szkolenia i po egzaminach zdobędą stosowne kwalifikacje, instytucja „odbioru technicznego” przez osoby uprawnione już posiadające po temu potwierdzone kompetencje, pozwoliłaby dać stosowny czas na zdobycie wymaganych kwalifikacji zawodowych tym wszystkim, którzy zechcą wykonywać zawód zduński. Zostanie w ten sposób zabezpieczona możliwość budowy pieców i kominków na oczekiwanym poziomie, gwarantującym spełnianie wprowadzanych wymogów ekologicznych. Poza tym wydaje się dziwnym, iż tego rodzaju instalacje dotąd nie zostały objęte przez prawo budowlane koniecznością odbioru technicznego. Swoje oczekiwania w tym względzie twórcy Programu kierują do stosownych władz państwowych, które powinny jak najszybciej przywrócić sprawdzone i funkcjonujące w dzisiejszej Europie podstawowe struktury rzemieślnicze, które umożliwiają zrzeszanie się wszystkim chcącym zawodowo i kompetentnie wykonywać rzemiosło zduńskie, a użytkownikom zapewniają bezpieczne i ekologiczne funkcjonowanie instalowanych urządzeń grzewczych na paliwa stałe.

Podsumowanie

-Najwyższy już czas, by w branży energetycznej przywrócić należne miejsce piecom i kominkom, jako instalacjom, które spalając drewno od wieków służyły do ogrzewania lub dogrzewania domów mieszkalnych.

-Najwyższy już czas, by mieszkańcy miast i wsi znów mogli poczuć nie zatruty zapomniany już miły zapach proekologicznie spalanego suchego drewna – (nasz Program proponuje by było one suche „w całej swojej masie”, a nie tylko powierzchniowo - zob. zał. Nr 1 § 3 pkt.2)

-Najwyższy już czas - skoro mamy już urządzenia potrafiące w wymagany proekologiczny sposób ogrzewać nasze domy drewnem, by zacząć je promować i również objąć systemami wsparcia. Tylko wtedy szybko i bez zbędnych kosztów będą mogły one skutecznie przyczynić się do likwidacji szkodliwego smogu z przestarzałych palenisk węglowych.

-Najwyższy już czas – by obok promocji kopalnych źródeł energii zacząć wreszcie promować stosowanie naszego najtańszego, największego i najłatwiej dostępnego odnawialnego źródła energii jakim jest drewno – biomasa drzewna.

- Nasz program nazwaliśmy „EKOALTERNATYWA” , gdyż podkreślamy w nim, że drewno jako nasze największe polskie OZE, może skutecznie zastąpić węgiel w piecach służących do ogrzewania naszych domów. Chcielibyśmy by już wkrótce dzięki stosownym zmianom i rozwiązaniom prawnym i to tak na poziomie samorządowym jak i rządowym, zwiększyło się wykorzystanie tego rodzaju OZE w ogólnym bilansie energetycznym kraju. Oczekujemy, że wzrost wykorzystania drewna energetycznego przyczyni się do zmniejszenia emisji CO2 , gdyż skutecznie zastąpi i zmniejszy stosowanie do celów energetycznych tradycyjnych kopalnych źródeł energii.

* Oczekujemy także, że nasz Program przyczyni się, przez wzrost wykorzystania odpadów i drewna energetycznego do rozwoju gospodarki leśnej kraju.

* Jesteśmy też pewni, że rozwój rozproszonej energetyki prosumenckiej opartej na spalaniu biomasy znacząco przyczyni się do podniesienia bezpieczeństwa energetycznego mieszkańców kraju.

-Najwyższy już czas by ludzie, zwłaszcza ci, którzy nadal muszą się liczyć z „każdym groszem”, a zwłaszcza ci, których dotyka wykluczenie energetyczne, mieli już możliwość dostępu do najtańszego ogrzewania swoich domów i by mogli w sezonie grzewczym zaoszczędzić nawet kilka tysięcy złotych paląc drewnem. Objęcie systemem promocji i wsparcia ogrzewania domów drewnem, a więc umożliwienie nawet kilkukrotnego obniżenia kosztów ogrzewania w stosunku do promowanego i dotowanego już ogrzewania paliwami kopalnymi, mogłoby wpisać się w cały pakiet prorodzinnych działań rządu i przyczynić nie tylko do poprawy jakości powietrza, ale także do poprawy jakości życia zwłaszcza tych, dla których możliwość pozyskiwania taniego ciepła jest wręcz koniecznością. Niech te rozwiązania proekologiczne przybiorą kształt działań prospołecznych.